پوکی‌استخوان بیماری منتشر استخوانی است که در نتیجه تغییرات متابولیکی استخوان در گذر زمان ایجاد شده و شایع‌ترین بیماری است که سلامت استخوان‌ها را تهدید می‌کند.

این بیماری که با کاهش تراکم استخوان و ازدست‌رفتن ریزساختار استخوان شناخته می‌شود علی‌رغم اینکه خود نوعی عامل خطر بروز شکستگی‌های استخوان است معمولاً در طی سالیان دراز بدون علامت باقی می‌ماند و منجر به افزایش خطر شکستگی استخوان‌ها می‌شود.

 میزان تراکم اولیه استخوان که در سالهای نوجوانی و جوانی به حداکثر می‌رسد، باتوجه‌ به این که تغییر ریزساختار استخوان به دنبال کاهش توده استخوانی عمدتاً غیرقابل‌برگشت است، پیشگیری از ایجاد پوکی‌استخوان نسبت به درمان آن ارجحیت دارد.

علاوه بر عامل وراثت در تعیین میزان تراکم استخوان، شیوه و سبک زندگی، تغذیه و فعالیت بدنی تأثیر به سزایی بر ابتلا و یا عدم ابتلا به پوکی‌استخوان دارد.

سازمان بهداشت جهانی تخمین می‌زند که در سال ۲۰۵۰ حدود ۵۳۰ میلیون نفر از جمعیت آسیا در سنین بالای ۶۵ سال خواهند بود، باتوجه‌به افزایش امید به زندگی و عوامل خطری مثل تغییرات الگوی تغذیه‌ای، کمبود ویتامین D ، کلسیم و کم‌تحرکی، پوکی‌استخوان به یکی از مهم‌ترین مشکلات بهداشتی در این قاره تبدیل خواهد شد .

شکستگی‌های ناشی از پوکی‌استخوان بار مالی سنگینی به جامعه تحمیل می‌کند؛ دراین‌بین بیشترین مقدار هزینه‌ها به اصلاح و بهبود شکستگی‌های ران اختصاص‌یافته و بعد از آن شکستگی‌های استخوان لگن که حدود ۱۴% کل شکستگی‌ها و ۷۲% هزینه‌های ناشی از شکستگی‌ها را به خود اختصاص می‌دهند .

پیشگیری و درمان پوکی‌استخوان شامل روش‌های دارویی و غیردارویی است و هدف از این اقدامات در هر دو مرحله پیشگیری و درمان، انجام هر چه زودتر اقداماتی است که منجر به حفظ تراکم استخوان و مانع ازدست‌رفتن صحت و سلامتی ساختار آن شود تا بدین ترتیب از بروز شکستگی‌های پاتولوژیک جلوگیری شود.

زینب نیک کردار  - کارشناس واحد پیشگیری و مبارزه با بیماری های غیرواگیر مرکز بهداشت سپیدان